سریع ترین روش های دفع سنگ کلیه:
سنگ کلیه یک مشکل شایع است، به طوری که از هر ده نفر، یک نفر در مقطعی از زندگی دچار این عارضه می شود.
یک بار که سنگ کلیه بگیرید شانس ابتلای مجدد افزایش می یابد.
هر چه هم سنگ بزرگ تر باشد، درد هم بیش تر است.
دفع سنگ کلیه بزرگ و دفع سنگ کلیه از لوله حالب یکی از مشکل ترین موارد دفع سنگ کلیه است.
سنگ کلیه رسوبات سختی است متشکل از مواد معدنی مانند کلسیم و مواد زائد مانند اسید اوریک که در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود.
این سنگ ها در ابتدا کوچک هستند و معمولاً با به‌کارگیری مؤثرترین راههای دفع سنگ کلیه خودبه‌خود و بدون نیاز به درمان پزشکی، دفع می‌شوند.
این نوع از سنگ‌ها در هنگام دفع، همانند شن‌ریزه هستند.
اما اگر سنگ‌های کلیه وقتی کوچک هستند دفع نشوند، ممکن است به‌تدریج و بر اثر رسوب مواد معدنی بیشتر، بزرگتر شوند.
در این شرایط، دفع آن‌ها سخت و دردناک و گاهی غیرممکن است.
این نوع از سنگ‌ها همچنین ممکن است جریان ادرار را مختل کنند و عوارضی چون عفونت ادراری و مشکلات کلیوی به همراه داشته باشند.
متخصص اورولوژیست سعی می‌کند با به‌کارگیری درمان‌های دارویی و غیر دارویی، در دفع سنگ‌های کلیه بزرگ و دردناک به شما کمک کند.
با این وجود، گاهی این سنگ‌ها در دستگاه ادراری شما گیر می‌کنند و تنها باید از طریق جراحی خارج شوند.
سنگ کلیه، شایع‌تر از آن است که فکرش را بکنید.
دوازده درصد از جمعیت دنیا، در مرحله‌ای از زندگی خود دچار سنگ کلیه می‌شوند.
درد ناتوان کننده‌ای که همراه با این عارضه است دست کمی از کابوس‌های شبانه ندارد.
کسی که سنگ کلیه دارد، علاوه بر درد، دچار تکرر ادرار، خون در ادرار، تهوع و استفراغ می‌شود.
سنگ کلیه چگونه تشکیل می‌شود؟
سنگ کلیه به دلیل مصرف ناکافی آب تشکیل می‌شود.
اگر شما کمتر از ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز بنوشید، خودتان را در معرض ابتلا به سنگ کلیه قرار می‌دهید.
اگر میزان آب و مایعات در بدن‌تان کم باشد، بدن نمی‌تواند اسید اوریک را رقیق کرده و در نتیجه، ادرارتان اسیدی‌تر می‌شود.
افزایش اسیدیته ادرار منجر به تشکیل سنگ کلیه خواهد شد.
اگر سنگ کلیه‌تان تشخیص داده شده باشد یا در خانواده‌تان سابقه عوارضی، چون بیماری کرون، عفونت مجاری ادراری، کلیه اسفنجی مدولاری و ... را داشته باشید، پس در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستید.
برخی از افراد نسبت به سایرین، مستعد سنگ کلیه‌اند.
ریسک فاکتور‌ها
سنگ کلیه بیشتر در سنین بین ۲۰ و ۵۰ سالگی روی می‌دهد.
ضمناً مرد‌ها نسبت به زن‌ها بیشتر دچار سنگ کلیه می‌شوند.
سایر ریسک فاکتور‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
سابقه خانوادگی سنگ کلیه، کم آب نوشیدن، چاقی، مصرف غذاهایی با گلوکز، نمک و پروتئین زیاد.
بیماری التهابی روده برخی از داروها مانند داروهای ادرارآور، درمان HIV، داروهای ضد تشنج و آنتی اسید‌های کلسیمی نیز می‌توانند منجر به تشکیل سنگ کلیه شوند.
افراد چاق یا دارای اضافه وزن نیز مستعد ابتلا به سنگ کلیه‌اند.
دلایل بروز سنگ های کلیه و انواع آن:
❇ سنگ کلسیم
دفع کلسیم در ادرار بیش از ٤ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در طی شبانه روز
افزایش دفع کلسیم ادراری بدلیل مصرف زیاد ویتامین D
تیروئید پرکار
کمبود سیترات در ادرار
پایین بودن pH ادرار ( ادرار اسیدی)
مصرف کورتون
افزایش دفع اگزالات ادراری
❇ سنگ اسید اوریک
عامل اصلی ایجاد سنگ اسید اوریکی، کاهش ادرار اسیدی است.
از دلایل ایجاد ادرار اسیدی می توان به اضافه وزن، بیماری‌های متابولیکی افزایش دهنده اوره خون، بدخیمی های خونی، داروهای افزایش دهنده سطح اسید اوریک خون و کمبود حجم ادرار اشاره کرد.
❇ سنگ سیستئینی
دلیل عمده افزایش سیستئین ادرار توارث (انتقال ژنتیکی) است.
از سایر دلائل می توان به اسیدی بودن ادرار و کاهش حجم ادراری اشاره کرد.
❇ سنگ عفونی
سنگ عفونی حدود 5 الی 15 درصد سنگ ادراری را تشکیل داده و غالبا از جنس منیزیم، آمونیوم و فسفات است. به دلیل اینکه عامل زمینه‌ای اصلی در تشکیل این سنگ وجود عفونت ادراری است، احتمال بروز این این نوع سنگ در خانم ها ٢ برابر آقایان است.
از سایر عوامل خطر برای ایجاد این سنگ می توان به سن بالا، بچه‌های نارس،کودکان با اختلال مجاری ادراری، انسداد مجاری ادراری ، دیابت یا ناهنجاریی نخاعی اشاره کرد.
روش های تشخیص وجود سنگ کلیه:
برای تشخیص سنگ کلیه پزشک از روش های زیر استفاده می کند:
❇ آزمایش خون:
آزمایش خون نشان می دهد که میزان کلسیم یا اسیداوریک خون شما چقدر بوده و آیا بیش از اندازه است یا خیر.
نتایج آزمایش خون، سلامت کلی کلیه ها را نشان داده و به پزشک کمک می کند دیگر مشکلات احتمالی را در شما بررسی کند.
❇ آزمایش ادرار:
آزمایش ادرار 24 ساعته، وجود بیش از حد مواد معدنی سنگ ساز یا کم بودن مواد پیشگیری از سنگ سازی را نشان می دهد. برای انجام این آزمایش، پزشک از شما می خواهد نمونه ادرار خود را در دو روز متوالی جمع آوری کنید.
❇ تصویربرداری:
عکسبرداری معمولا سنگ کلیه داخل مجرای ادرار را نشان می دهد. انواع عکسبرداری شامل عکس ساده از زیر شکم (که احتمال نشان ندادن سنگ های بسیار ریز را دارد) و CT ها یا پرتونگاری کامپیوتری پر سرعت بوده که سنگ های ریز را هم نشان می دهند.
روش های دیگر شامل سونوگرافی، اوروگرافی درون وریدی (یک آزمایش غیر تهاجمی که طی آن رنگ به رگ های دست تزریق شده و سپس تصویربرداری می شود) و CT گرفتن (رنگ در طول کلیه ها و مثانه حرکت می کند) است.
اندازه سنگ کلیه:
سنگ های کلیه ممکن است اندازه ی یک نقطه ی کوچک، یا به بزرگی یک توپ گلف باشند، البته سنگی به این بزرگی نادر است و اغلب سنگ ها اندازه ی یک نخود هستند.
جدا از اندازه ی سنگ ها، اصولاً سنگ های کلیه وقتی به وجود می آید که یک ماده ی کریستالی خاص در ادرار شما جمع شود.
گاهی اوقات این ماده می تواند اوریک اسید باشد، یا یک ماده ی معدنی مثل کلسیم، اگزالات یا فسفر. وقتی تجمع این مواد زیاد باشد جریان ادرار شما دیگر نمی تواند این غلظت را رقیق کند و همین هم باعث ایجاد سنگ و سنگریزه در کلیه ها می شود.
در زیر یک جدول زمانی برای سنگ های کلیه با اندازه های مختلف آورده شده است:
نزدیک به ۸۰ درصد از سنگ های کلیه کمتر از ۴ میلیمتر هستند و حدود ۳۱ روز طول می کشد تا دفع شوند.
حدود ۶۰ درصد از سنگ های کلیوی بین ۴-۶ میلیمتر هستند و حدود ۴۵ روز طول می کشد تا دفع شوند.
حدوداً ۲۰% از سنگ های کلیه بزرگتر از ۶ میلیمتر هستند و حدوداً به ۱۲ ماه زمان برای دفع شدن نیاز دارند.
هرچند، اگر سنگ کلیه تا این حد بزرگ باشد بهتر است با روش های جراحی اقدام به خرد کردن سنگ کلیه نمود.
آیا عفونت کلیه موجب سنگ کلیه می شود؟
عفونت کلیه یا دستگاه ادراری هم می تواند منجر به سنگ های کلیه شود.
وقتی آمونیاکی که توسط باکتری ها تولید می شود با مواد معدنی درون ادرار مخلوط شود، ماده ای به نام استروویت (سنگ عفونی) ایجاد می شود و تبدیل به سنگ های کلیه می شود.
این اتفاق خیلی سریع رخ می دهد و این نوع سنگ ها اغلب خیلی بزرگ هستند.
آیا ژنتیک و جنسیت می توانند در ایجاد سنگ نقش دارد؟
مردان بیش تر از زنان ممکن است دچار سنگ کلیه شوند.
در ایالات متحده سفیدپوستان بیش تر از بقیه در معرض این مشکل هستند.
داشتن سابقه ی فامیلی سنگ های کلیه ریسک ابتلای شما را هم بالا می برد.
همچنین اگر قبلاً سنگ داشته اید به احتمال بیش تری باز هم دچار آن خواهید شد. مسائل مربوط به سلامتی، مثل بیماری های کلیوی، نقرس و عفونت های مکرر دستگاه ادراری هم ریسک ابتلا را افزایش می دهد.
به مقدار کافی آب بنوشید
یکی از موثرترین راههای دفع سنگ کلیه و پیشگیری از ایجاد آن، نوشیدن مقدار کافی آب است.
زیرا ادرار به حرکت سنگ کلیه کمک می کند.
تعداد زیادی از مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که روزانه بین ۲ تا ۲/۵ لیتر، ادرار تولید می‌کنند، ۵۰ درصد کمتر از کسانی که ادرار کمتری تولید می‌کنند، در معرض سنگ کلیه قرار دارند.
برای اینکه بتوانید این مقدار ادرار تولید کنید، لازم است که روزانه حدود ۸ تا ۱۰ لیوان (حدود ۲ لیتر) آب بنوشید.
در واقع کاری که آب انجام می‌دهد این است که ادرار شما را رقیق می‌کند و مانع از شکل‌گیری سنگ‌های کلیه می‌شود.
یک معیار دیگر برای اینکه بدانید آب مصرفی شما کافی است یا نه، این است که باید به اندازه‌ای آب بنوشید که ادرار شما کاملاً شفاف و روشن شود.
آیا نوشیدن شیر موجب سنگ کلیه می شود؟
اکثر سنگ های کلیه، کلسیمی هستند.
با این حال دلیل ایجاد آن ها مصرف غذا یا مایعات پر از کلسیم نیست.
استخوان ها و عضلات نیاز به کلسیم دارند. اضافی آن وارد کلیه می شود. حالا وقتی که کلیه ها به طور طبیعی کار نکنند، این مقدار کلسیم اضافی درست دفع نمی شود و با مواد زائد دیگر مثل اگزالات یا فسفات ترکیب می شود و سنگ به وجود می آید.
از لیموترش استفاده کنید
لیموترش حاوی ماده‌ای به نام سیترات است که به تجزیه رسوبات کلسیم کمک می‌کند و جلوی بزرگتر شدن سنگ‌های کلیه را می‌گیرد.
این موضوع توسط تحقیقات علمی به اثبات رسیده است. بنابراین یکی از موثرترین راههای دفع سنگ کلیه این است که روزانه حدود ۸ قاشق چای‌خوری لیموترش در غذاها و نوشیدنی‌های خود استفاده کنید.
اگر می‌خواهید با یک تیر دو نشان بزنید، هنگام نوشیدن آب که درباره اهمیت آن در قسمت قبل صحبت کردیم، چند قطره لیموترش تازه نیز به آن اضافه کنید؛ هم طعم آب لذت‌بخش‌تر می‌شود و هم از مزایای لیموترش بهره‌مند می‌شوید.
فقط یادتان باشد که آب‌لیموهای صنعتی این تاثیرات را ندارند و حتی ممکن است به دلیل افزودنی‌هایی که دارند، وضعیت سنگ کلیه را بدتر کنند.
ملون و آب‌پرتقال نیز حاوی اسید سیتریک هستند و می‌توانند در دفع سنگ کلیه به شما کمک کنند.
رژیم غذایی خود را بازبینی کنید
یکی از مهم‌ترین و موثرترین راههای دفع سنگ کلیه این است که خوراکی‌هایی که خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهند حذف یا محدود کنید.
تحقیقات نشان داده است که نوشیدنی‌های کافئین‌دار خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهند.
نوشیدنی‌ها و نوشابه‌های گازدار که حاوی قندهای واقعی یا مصنوعی هستند نیز در ایجاد سنگ کلیه نقش دارند.
نوشیدنی‌های الکلی نیز یکی دیگر از عوامل خطر هستند.
علاوه بر نوشیدنی‌ها، مصرف هر غذایی که حاوی قند، نمک و چربی باشد نیز خطر رسوبات کلیوی را افزایش داده و علائم سنگ کلیه را تشدید می‌کند.
توصیه می‌شود که برای پیشگیری از سنگ کلیه مصرف نمک روزانه خود را به کمتر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم در روز برسانید.
اگر شما سنگ کلیه دارید و یا قبلاً به آن دچار شده‌اید، سعی کنید نمک روزانه شما حتی کمتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم باشد.
پروتئین حیوانی نیز، خطر سنگ کلیه را افزایش می‌دهد؛ بنابراین سعی کنید از پروتئین‌های گیاهی مانند حبوبات استفاده کنید.
یک نکته مهم هم در مورد کلسیم وجود دارد و آن اینکه، کلسیم موجود در غذا خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش نمی‌دهد اما کلسیم موجود در مکمل‌ها ممکن است این تاثیر را داشته باشد.
بنابراین قبل از مصرف هر مکملی که حاوی کلسیم باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
از مصرف غذاهایی مانند اسفناج، چغندر و بادام که حاوی مقدار فراوانی اگزالات هستند نیز اجتناب کنید.
برخی از غذاها حاوی مقدار کمی اگزالات هستند مانند شکلات و توت، که مصرف مقدار کمی از آن‌ها ایرادی ندارد.
وزن خود را مدیریت کنید:
طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ روی ۱۴۶ فرد مبتلا به سنگ کلیه انجام شد، مشخص شد که ۴۳/۸ درصد از آن‌ها دچار اضافه وزن یا چاقی بودند.
محققان این مطالعه معتقدند که احتمالاً خود افزایش وزن به‌تنهایی باعث این موضوع نیست، بلکه احتمالاً شرایط متابولیکی مرتبط با چاقی، مانند کلسترول و فشار خون بالا باعث تشکیل سنگ کلیه در این افراد شده باشد.
بنابراین یکی از موثرترین راههای دفع سنگ کلیه این است که اضافه وزن خود را کاهش دهید و وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید.
یادتان باشد که استفاده از روش‌های غلط کاهش وزن، ممکن است شرایط شما را بدتر کند.
به عنوان مثال، رژیم‌های غذایی که پروتئین بالا و کربوهیدرات پایینی دارند، خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهند.
بنابراین توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی سالم و متعادل بعلاوه ورزش منظم، برای کاهش وزن استفاده کنید.
عوامل خطرزا در ایجاد سنگ کلیه:
اضافه وزن و چاقی
مصرف کم مایعات
مصرف زیاد نمک، کربوهیدرات و پروتئین
مشاغلی که با گرمای زیاد سر و کار دارند.
بیماری های متابولیک
پرکاری غدد پاراتیروئید
افزایش دفع کلسیم یا اسیداوریک در ادرار
مصرف بعضی از داروها مخصوصا استفاده طولانی دراز مدت از داروهای کورتونی
بیماری های مزمن روده یا جراحی های تغییر دهنده طول روده
عفونت های مکرر سیستم ادراری
وجود تنگی و تغییرات اناتومیک سیستم ادراری
بارداری
سنگ کلیه در کودکان:
سنگ کلیه در کودکان پدیده ای کمیاب اما پر اهمیت است.
بروز سنگ کلیه در کودکان نیازمند ارزیابی کامل شامل شرح حال خانوادگی، بررسی رژیم غذایی، بررسی کامل کریستال های ادراری و ادرار بیست و چهار ساعته، بررسی متابولیک و در نهایت آنالیز و بررسی جنس سنگ می باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
گاهی عارضه سنگ کلیه می‌تواند طولانی‌تر از آن‌چه انتظار می‌رود بشود و درد و ناراحتی زیادی ایجاد کند.
در چنین مواردی، باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر سنگ‌ها در مجاری ادرار گیر کرده باشند می‌توانند درد‌های بسیار شدیدی ایجاد کنند و نیاز به عمل جراحی، حتمی است.
سایر علائمی که نشان می‌دهند باید زودتر به پزشک مراجعه کنید شامل:
استفراغ، خون در ادرار، کدر بودن ادرار، احساس ضعف و خستگی، تب و لرز، درد هنگام ادرار کردن، از دست دادن هوشیاری و درد در قسمت پایین شکم و در ناحیه تناسلی است که بیش از چهار هفته ادامه‌دار شده است.
سخن پایانی:
نکاتی که در این متن ذکر شد برای هر دو شرایط پیشگیری و دفع سنگ کلیه مفید است.
یادتان باشد افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، همیشه در معرض خطر تشکیل مجدد این سنگ‌ها هستند.
پس تغییرات را تا پایان عمر، حفظ کنید.
پیج داروخانه آنلاین دکتر شیخی، دارواپ را در اینستاگرام و تلگرام دنبال کنید.
darouapp